Muqdisho (Axadle) –Wasaaradda arrimaha dibadda dowladda federaalka Soomaaliya ayaa soo saartay war-saxaafadeed ay si adag ugu cambaareyneyso duqeymo maalmihii lasoo dhaafay ay diyaaradaha dagaalka Kenya ka fuliyeen deegaano ka tirsan gobolka Gedo ee koonfurta Soomaaliya.
Hoos ka akhriso war-saxaafadeedka DF oo dhameystiran
Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay si adag u cambaareyneysaa duqeymaha joogtada ah ee ay geysanayaan diyaaradaha dagaalka Kenya ee lagu dilo laguna dhaawaco dadka rayidka ah ee ku nool Soomaaliya.
Weerarkii cirka ee aan loo aabbo yeelin ee ka dhacay Ceel Cadde iyo Hisa-u-gur oo ka tirsan gobolka Gedo, Jubaland State, 3-dii Juun 2021, waa tusaalaha ugu dambeeyay ee hawlgallada Ciidanka Difaaca Kenya (KDF) ee keenay dhimashada iyo naafaynta dad rayid ah, oo ay ku jiraan haween iyo carruur oo si isa soo taraysa u noqdaya astaan aan fiicnayn oo ah hannaanka hawlgalka ee ciidamada cirka ee Kenya.
Hawlgalladaan KDF ee lagu soo koobay sheegashada fulinta hawlgallada ka dhanka ah xagjirnimada shaki la’aan ayaa loo qabtay qaab ka baxsan waajibaadkooda hoos yimaada waajibaadka UNSC ee amarka AMISOM, gaar ahaan OP17 oo hoosta ka xarriiqaya muhiimadda ay leedahay in ciidamada AMISOM ay gutaan waajibaadkooda iyagoo si buuxda ugu hoggaansamaya dowladaha ka qayb qaadanaya. waajibaadka saaran sharciga caalamiga ah, oo ay ku jiraan ilaalinta dadka rayidka ah, gaar ahaan haweenka iyo carruurta.
Waxaa muuqata inay sii kordheysa muuqato daandaansiga iyo kala sooc la’aanta ay ciidamada KDF ay howlgalada ka fuliyaan Soomaaliya, iyagoo ku marmarsiyoonaya la dagaalanka xagjirnimada, waxna ku soo kordhin doonin dadaallada loogu jiro xasilinta iyo ka hortagga xagjirnimada, laakiin kaliya waxay sii xagjirineysaa beelaha taageera xag-jirnimada.
Dadka rayidka ah iyo hantidooda waa in aysan waligood noqon bartilmaameedka ficil militari. Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya waxay sare u qaadday tixgelinta xaqdarrada ah ee naf iyo maalba shacabka rayidka ah ee KDF, oo ah waajibaadka ugu weyn ee AMISOM, marar badan oo lala yeeshay Jamhuuriyadda Kenya iyo Midowga Afrika.
Waa in la ogaadaa, madax-adayga Jamhuuriyadda Kenya oo aan awood u lahayn inay ilaaliso heerka laga filayo KDF iyada oo la waafajinayo waajibaadkeeda sharciga caalamiga ah ayaa ah sababta ka dambeysa inuu xumaado xiriirka diblomaasiyadeed, taas oo keentay in DFS ay jarto dhammaan xiriirkii diblomaasiyadeed ee Jamhuuriyadda Kenya.
Waa wax laga xumaado in KDF ay wali ku hoos jirto aragtida ah Xaaladda Heshiiska Ergada (SMA) waxay ka ilaalinaysaa ficilladooda la xisaabtanka dilka sharci darrada ah ee kuwa aan waxba galabsan iyo burburinta hantida gaarka loo leeyahay.
Si taas loo gaaro, dowladda federaalka ah ee Soomaaliya waxay u soo bandhigi doontaa walaaca ay ka qabto hawlgaladan si isdaba joog ah oo KDF ku wajahan PSC, laakiin sidoo kale waxay bilaabi doontaa hanaan lagu dhisayo guddiga sheegashada joogtada ah ee Midowga Afrika, sida ku cad qodobka) 0N, farqadiisa 59, ee Heshiiska Howlgalka Xaaladda, si loola xisaabtamo kuwa geysta burburka sharci darrada ah ee hantida iyo soo celinta dhibbanayaasha.
Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya waxay ugu baaqeysaa AMISOM inay fuliso waajibaadkeeda sida ku cad farqadda OP18 ee xafiiska UNSC ee AMISOM si loo xoojiyo isku mid ahaanta soo tebinta khasaaraha rayidka iyo in lala shaqeeyo hay’adaha DFS, si ay ula socdaan falalkan foosha xun ee fuleynimada ah ee lagula kacayo bulshada.
Falalkan rabshadaha ah waxay diiradda saarayaan muhiimada doodaha socda ee ku saabsan Qorshaha Kalaguurka Soomaaliya iyo nooca, qeybaha howlgalka Midowga Afrika ee 2021-ka.
